Wielka uczta literacka! W dniach 9 – 11 kwietnia 2015 r. odbyła się kolejna, druga edycja Gdańskich Spotkań Tłumaczy Literatury ,,Odnalezione w tłumaczeniu’’, organizowana przez Instytut Kultury Miejskie.
W ramach różnorodnych literacko – translatorskich spotkań odbyły się również warsztaty dla gdańskich licealistów, których celem było zapoznanie młodego czytelnika z trudnym, twórczym procesem pracy tłumacza. Poprowadzili je poetka i prozaiczka Julia Fiedorczuk, pisarz i tłumacz Piotr Paziński oraz krytyk literacki Krzysztof Umiński. Zorganizowano również warsztaty tłumaczenia współczesnego dramatu z języka angielskiego pod kierunkiem Małgorzaty Semil, których głównymi odbiorcami były osoby zainteresowane teatrem, kreacją inscenizacyjną tekstu. Przygotowano także warsztaty przekładu literatury anglojęzycznej na język polski z Agnieszką Pokojską oraz cykl performansów, nad którymi wspólnie pracowali i uczestniczyli w nich Julia Fiedorczuk i Marta Ziółek, Olga Tokarczuk i IP Group, Ignacy Karpowicz i Katarzyna Szyngiera. Kuratorką cyklu była Aleksandra Jach.
W tym roku w ramach spotkań ,,Odnalezione w tłumaczeniu’’ ustanowiono pierwszą edycję Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya- Żeleńskiego. Do nagrody nominowanych zostało 66 tłumaczy, przekładających literaturę z 18 języków. Ostatecznie Kapituła w składzie: Anna Wasilewska, Edward Balcerzan, Andrzej Jagodziński, Stanisław Rosiek, Justyna Sobolewska, Adam Pomorski, Krzysztof Pomian, nominowała 7 twórców do nagrody: Marynę Ochab – język francuski, Jacka Poniedziałka – język angielski, Elżbietę Cygielską – język węgierski, Jana Gondowicza – język francuski, Halinę Kralową – język włoski, Michała Kłobukowskiego – język angielski i Małgorzatę Łukasiewicz – język niemiecki.
– Obecność Nagrody w programie Spotkań dopełnia ideę festiwalu. Jest ona wyrazem szacunku dla zawodu i kunsztu tłumacza, zawodu, który powinien być odpowiednio honorowany zarówno w wymiarze prestiżowym, jak i finansowym – tłumaczyła Aleksandra Szymańska, dyrektor Instytutu Kultury Miejskiej.
Uroczysta Gala
Uroczysta Gala wręczenia Nagrody odbyła się wieczorem, 10 kwietnia, w Teatrze Szekspirowskim.
Wręczenie nagrody poprzedziło spotkanie z nominowanymi tłumaczami pt. ,,Przekład, a sprawa polska.’’, które poprowadził Michał Chaciński. Wśród wielu pytań, jakie zadawał prowadzący, ciekawym było to, jak różnice językowe wpływają na przekład w języku polskim.
– Na tym polega wartość języków, że każdy jest zupełnie inny. Trzeba znaleźć rozwiązanie, a jednocześnie te różnice są największą frajdą – mówiła Małgorzata Łukasiewicz, a Jan Gondowicz dodał:
– Ja wymyślam nowe słowa, polszczyzna, bowiem odznacza się wyjątkową kleikością słowotwórczą, ale zdecydowanie brakuje jej czasu teraźniejszego, ironicznego.
Jak zostaje się tłumaczem?
– Tłumaczem się zostaje, bo wydawnictwo proponuje książkę do tłumaczenia, ale często są to też książki ,,dla chleba’’. Po ukończonym tłumaczeniu nie czytam już tekstów drukowanych ze strachu, że znajdę błąd i wpadnę w panikę. Jednocześnie tłumaczenie to jest wspaniała robota, daje wielką satysfakcję, jest niezwykle wciągające. Zdarza mi się mentalnie kłócić z autorem podczas przekładu, który najczęściej już pod ziemią, ale jest to ogromnie podniecająca praca – opowiadała Hanna Kralowa.
Nagrodę im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego wręczyła Przewodnicząca Kapituły – Anna Wasilewska i prezydent Paweł Adamowicz. Laureatką została Maryna Ochab, tłumaczka z języka francuskiego.
Maryna Ochab jest tłumaczką z pasją, ale ta pasja jest podszyta rzetelnością i szacunkiem dla oryginału. Potrafi uratować wszelkie dwuznaczności i tkankę tego, co jest pomiędzy wierszami. Niczego nie dopisuje, ani nie skraca. Kapituła pragnęła zwrócić uwagę na różnorodność w dorobku laureatki, która zajmuje się przekładem wszystkich gatunków – esejem filozoficznym, esejem historycznym, krytyką literacką czy prozą i dramatem. Stąd też wyjątkowy kształt statuetki – tłumaczyła Anna Wasilewska
Rzeczywiście, nietypową statuetkę, wykonaną z papieru przypominającą sekretarzyk, szkatułkę z wieloma szufladkami, zaprojektowała Katarzyna Józefowicz, profesorka Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.
Doskonałym podsumowaniem wieczoru była muzyczna ilustracja inspirowana antologią ,,Poetki z Wysp’’ (tłum. Magdalena Heydel, Jerzy Jarniewicz) w wykonaniu zespołu Olo Walickiego, kompozytora i kontrabasisty jazzowego.
Wydarzenia, spotkania, performance w ramach ,,Odnalezione w tłumaczeniu’’ odbywały się przez trzy dni zarówno w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim, w Instytucie Kultury Miejskiej oraz na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego. Wśród zaproszonych gości znalazło się wiele znamienitych osób ze świata literatury, teatru, dramatu, sztuki, m.in. Olga Tokarczuk, Dariusz Czaja, Jennnifer Croft, Michał Lipszyc, Magdalena Heydel, Szczepan Twardoch, Ursula Philips czy Barbara Kopeć-Umiastowska, Ignacy Karpowicz, Piotr Gruszczyński, Maria Poprzęcka.
Druga edycja Gdańskich (pierwsza odbyła w 2013 r.) Spotkań Tłumaczy Literatury pozostawiła nas – czytelniczki i czytelników w poczuciu nieustannego nienasycenia, poszukiwaniu nieodkrytego, usłyszanego wielogłosu światowej literatury, w zdumieniu, że nieuświadomione bogactwo tekstów wciąż czeka na kolejne odkrycia. To inspirujące wydarzenie na pewno będzie towarzyszyć nam w naszej czytelniczej codzienności.
W przekładzie odnaleźć można wartości fundamentalne dla kondycji człowieka we współczesnym świecie. Przekład nie pełni roli lingwistycznej protezy, ale jest wytłumaczeniem świata, nadawaniem sensu doświadczeniu spotkania z Innymi – podkreśliła Magdalena Heydel
Tekst: Dominika Ikonnikow
Brak komentarza