Mam tę przyjemność, że osobiście znam córkę Brunona Zwarry – Marię, której wielkim marzeniem jest symboliczny powrót ojca na Biskupią Górkę, ukochane miejsce Mistrza.
A ponieważ znam Marię, znam też pamiętniki, które wyszły spod ręki Brunona Zwarry, bardzo bym chciała chociaż minimalnie pomóc w zbiórce umożliwiającej postawienie pomnika-ławeczki. A zatem udostępniam prośbę od (również moich znajomych) – Joanny Szymańskiej i Krystyny Ejsmont, które razem z Marią Zwarra-Dryżał powołały Stowarzyszenie Ławeczka Brunona Zwarry .
Link do zrzutka.pl
Kim był Brunon Zwarra?
Urodzony w 1919 roku w Gdańsku na Biskupiej Górce w kaszubskiej rodzinie, dorastający w burzliwych czasach Wolnego Miasta Gdańska, Brunon Zwarra był aktywnym działaczem polskich organizacji społecznych. W Wolnym Mieście Gdańsku większość ludności stanowili Niemcy, i od czasu dojścia Hitlera do władzy w Niemczech, ataki na Polaków zdarzały się coraz częściej. Polacy stanowili tylko kilka procent ludności Gdańska, i ich prawa były nieustannie łamane. Identyfikowanie się jako Polak było aktem odwagi. Niemniej jednak Brunon Zwarra jak młody chłopak bez strachu nosił czapkę Gimnazjum Polskiego, uczestniczył w spotkaniach polskich organizacji społecznych i udzielał się w polskim Klubie Sportowym Gedania. Za swoje oddanie polskości zapłacił wysoką cenę – zaraz po wybuchu wojny trafił do obozu koncentracyjnego Stutthof, potem Sachsenhausen.
Po wojnie został w Gdańsku, bo nie wyobrażał sobie życia gdzie indziej. Za namową Mariana Pelczara, dyrektora Biblioteki Gdańskiej PAN, zajął się dokumentowaniem życia Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku oraz ich losów tuż po wybuchu wojny. Nie był naukowcem, historykiem, a mimo to doskonale odnalazł się w niezliczonej liczbie tekstów źródłowych, wspomnień, archiwów. Powstały książki historyczne, w tym monumentalne dzieło pt. “Gdańsk 1939. Wspomnienia Polaków-Gdańszczan”, i ważne dla kolejnych pokoleń gdańszczan pięciotomowe “Wspomnienia gdańskiego bówki”, w których niezwykle szczegółowo opisał nieistniejący już, przedwojenny Gdańsk, oraz swoje dalsze wojenne i powojenne losy.
“Wspomnienia gdańskiego bówki? Cóż to za pamiętnik? Gdański bówka to człowiek z dołów, a wspomnienia piszą przecież głównie byli mężowie stanu czy inni słynni ludzie, którzy byli świadkami lub nawet decydującymi współuczestnikami bardzo ważnych wydarzeń. Cóż więc takiego ów bówka przeżył, że waży się o tym nawet pisać? Kim on właściwie jest? […] stosowane na Kaszubach powiedzenie ‘gduńści bówka’ było na wpół żartobliwym, na wpół ironicznym określeniem dla przybyszów z Gdańska. Było ono podobne do ‘warszawskiego antka’, ‘paryskiego gavroche’a’ czy ‘londyńskiego cockneya’. Jest to typowe gdańskie wyrażenie żargonowe.”
Brunon Zwarra – Wspomnienia gdańskiego bówki, t.1
Opisy jego przeżyć w przedwojennym Gdańsku, opisy nieistniejących już miejsc i zwyczajów do dziś rozpalają wyobraźnię, a zebrane i opracowane wspomnienia dotyczące tragicznych losów gdańskich Polaków po wybuchu wojny do dziś nie mają sobie równych. Twórczość Brunona Zwarry stała się lekturą obowiązkową dla wszystkich miłośników Gdańska, wciąż powołują się na nią historycy i badacze. Z wdzięczności i szacunku do tego co zrobił dla zachowania historii naszego miasta i pamięci o Polakach z Wolnego Miasta Gdańska chcemy, by Brunon Zwarra, nasz gdański Bówka, ciągle opowiadał i inspirował, patrząc na nas z ławeczki na swojej ukochanej Biskupiej Górce.
Na co zbieramy środki?
Powstanie pomnika-ławeczki Brunona Zwarry jest całkowicie oddolną inicjatywą. To oznacza, że Stowarzyszenie jest odpowiedzialne za zebranie całej kwoty potrzebnej do wybudowania pomnika – 200 000 zł. Stowarzyszenie nie pobiera żadnych wynagrodzeń za swoją działalność. Wszystkie zebrane środki pokryją koszty związane z budową pomnika.
Uchwała Rady Miasta Gdańska z dn. 26 maja 2022 r. określiła, że pomnik stanie przy ul. Biskupiej 33, na istniejącym murku pod drzewem. Jest to miejsce znajdujące się w pobliżu nieistniejącej kamienicy, w której urodził się Brunon Zwarra, na początku ulicy Biskupiej (jadąc od strony Alei Armii Krajowej). Miejsce to zostało również zatwierdzone przez Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Nie mamy gotowego projektu pomnika-ławeczki, projekt zostanie wyłoniony w ramach konkursu ogłoszonego przez Gdański Zarząd Dróg i Zieleni. W regulaminie konkursu zaznaczono, że “Pomnik należy projektować w formie ławki z brązu z postacią Brunona Zwarry. Zaleca się przedstawienie postaci młodego Brunona Zwarry, z nawiązaniem do pierwszego tomu „Wspomnień gdańskiego bówki”, a także z ewentualnym nawiązaniem do pamięci Polaków Wolnego Miasta Gdańska.”
Tak wygląda miejsce, w którym stanie pomnik-ławeczka, z zachowaniem rosnącego tam drzewa:
Regulamin konkursu dostępny jest na stronie Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni. Rozstrzygnięcie konkursu przez specjalnie powołaną Komisję planowane jest do końca marca 2023 r. Autor zwycięskiego projektu zostanie zaproszony do zawarcia umowy ze Stowarzyszeniem Ławeczka Brunona Zwarry na realizację pomnika z własnych materiałów, za którą Stowarzyszenie przewiduje wynagrodzenie w wysokości 200.000 zł brutto. Dotychczas zebraliśmy 150 000 zł. Niestety przez ostatni rok koszty materiałów zdecydowanie wzrosły. Musimy zebrać jeszcze 50 000 zł.
Wierzymy, że z Państwa pomocą to się uda! Każda złotówka przybliża nas do celu!
DANE KONTAKTOWE
Stowarzyszenie Ławeczka Brunona Zwarry
Wpisane do Ewidencji Stowarzyszeń Zwykłych prowadzonej przez Prezydenta Miasta Gdańska pod numerem 84
Al. Grunwaldzka 92/98 lok. 64
80-244 Gdańsk
email: [email protected]
Brak komentarza