Wizytówką Sopotu o unikalnej atmosferze, rozległym repertuarze, świetnej akustyce i magicznej lokalizacji, jest położona w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym – Opera Leśna.

Opera Leśna w Sopocie

Ojcami idei powstania Opery Leśnej byli kapelmistrz Teatru Miejskiego w Gdańsku, Paul Walther Schaffer i burmistrz Sopotu, Max Woldmann. Pomysł zainspirowany był zachodnimi scenami na wolnym powietrzu, na których wystawiano opery i teatralne przedstawienia, gdy więc Schaffer odkrył w sopockich lasach odpowiedną pod kątem akustyki polanę, wizja stała się bardziej realna. Okazało się jednak, że do pomysłu trzeba przekonać Radę Miasta, zajętą wówczas rozbudową prężnie rozwijającego się kurortu. Po pertraktacjach udało się uzyskać pewną symboliczną kwotę i budowa nowego obiektu kulturalnego ruszyła w kwietniu 1909 roku. Leśną scenę zaprojetował Schaffer, a wykonastwem zajął się miejski architekt, Paul Puchmuller. Roboty zakończyły się w lipcu tego samego roku, a 11 sierpnia wystawiono wybraną przez Gertrudę Woldmann, śpiewaczkę operową, a prywatnie małżonkę pana burmistrza, dwuaktową operę „Obóz nocny w Grenadzie”, autorstwa niemieckiego romantyka Conradina Kreutzera. Za dyrygenckim pulpitem stanął Emil Schwarz. Występ spotkał się dużym zainteresowaniem, co przełożyło się na sukces finansowy.

Nadmorskie Bayreuth

W pierwszy latach działalności wystawiano takie dzieła jak „Pajace Ruggiera” Leoncavalla, „Fidelio” Ludwiga Beethovena, „Wolny strzelec” Carla Marii von Webera, „Sprzedana narzeczona” Bedřicha Smetany czy „Baron Cygański” Johanna Straussa. Po śmierci Woldmanna i Schaffera rozwojem leśnej sceny zajęli się: nowy, kontrowersyjny burmistrz Erich Laue, pragnący uczynić z Sopotu drugie Monte Carlo; wspomniana wcześniej Gertruda Woldmann i nowy kierownik sceny – Hermann Merz z żoną Ettą Claar. Po wystawieniu Zygfryda Ryszarda Wagnera, w roku 1922 zdecydowano o stworzeniu Festiwalu Wagnerowskiego, wzorowanego na odbywającym się do dziś festiwalu w Bayreuth. W związku z tym Wagner zdominował amfiteatralną scenę i wielokrotnie usłyszeć można było takie monumentalne dzieła jak „Pierścień Nibelunga”, „Śpiewacy norymberscy” czy „Lohengrin”. Na scenie występowali wtedy uznani niemieccy artyści wspierani przez amatorski sopocki chór, który w szczytowych latach liczył nawet 500 osób. Nie mniej ciekawie opera prezentowała się od strony technicznej, szczególnie imponująco musiała wyglądać wysoka na 8 metrów kurtyna z metalowej siatki ozdobiona tkanymi dębowymi liśćmi.

Od Wagnera po piosenkę popularną

Do roku 1939 program Opery Leśniej i jego wykonawstwo cieszyły się uznaniem krytyki. Czas II wojny światowej przyniósł leśnej scenie regres – jakość przedstawień spadła, a i na scenę weszła polityka. W operze zaczęły gościć nazistowskie organizacje takie jak Hitlerjugend, które organizowały tam swoje zloty. Po wojennej zawierusze opera na wiele lat straciła na znaczeniu i używana była sporadycznie, na występy  zespołów Śląsk czy Mazowsze.. Zmieniło się to dopiero w latach 60-tych. W roku 1962 Opera Bałtycka wystawiła tam „Aidę Verdiego”, a dwa lata później, w roku 1964, „Halkę” Moniuszki. „Halka” wystawiona była już na przebudowanej i zadaszonej stilonowym dachem scenie. W kolejnych latach amfiteatr w dalszym ciągu służył muzyce klasycznej, wystawiano balety, opery i operetki w wykonaniu artystów Opery Bałtyckiej i Teatru Muzycznego w Gdyni. Opera Leśna nie jest jednak sławna ze względu na poważny repertuar, a z powodu zainicjowanego przez Władysława Szpilmana Międzynarodowego Festiwalu Piosenki odbywającemu się tam od roku 1964.

Międzynarodowy Festiwal Piosenki

Zanim Międzynarodowy Festiwal Piosenki na stałe związał się z Operą Leśną, w latach 1960-1963 odbywał się w hali Stoczni Gdańskiej. Pierwsze edycje podzielone były na trzy dni – Dzień Międzynarodowy, Dzień Polski, Piosenka nie zna granic, a w roku 1965 doszedł kolejny – Dzień Płytowy. Złoty czas Festiwalu przypadł na lata 1977-1980, kiedy to przeistoczył się w Festiwal Interwizji, mający być konkurencją dla zachodniego Festiwalu Eurowizji. Triumfy swoje mogli święcić artyści z bloku wschodniego, tacy jak Helena Vondrackowa, Ałła Pugaczowa czy Karel Gott. Z zachodu przyjeżdziały raczej gwiazdy niekoniecznie z pierwszej ligi. Strajki na Wybrzeżu w sierpniu 1980 sprawiły, że w obliczu trudnej sytuacji w kraju na cztery lata zaprzestano organizowania imprezy. Festiwal powrócił w roku 1984 jako Międzynarodowy Festiwal Piosenki, wtedy też po raz pierwszy przyznano nagrodę Bursztynowego Słowika. Kolejne lata przyniosły zmiany organizatorów, w roku 1989 imprezę sprywatyzowano, a koncerty finansowali sponsorzy, po raz kolejny zmieniono też nazwę, tym razem na Sopot Festival. W roku 1994 organizacji podjęła się Telewizja Polska, od roku 2005 pięć festiwali zorganizowała telewizja TVN, a od roku 2012 pałeczkę przejęła kolejna duża stacja – Polsat. Od 2003 roku w amfiteatrze odbywa się także polsatowski festiwal TOPtrendy. Wymienić wszystkich artystów którzy wystąpili w Sopocie chyba nie sposób, oprócz setek sezonowych gwiazdek scena gościła dziesiątki prawdziwych sław – Charles Aznavour, Johnny Cash, Boney M, Whitney Houston, Marilion, Annie Lennox, ZZ Top, James Brown, Chris Rea, Elton John, Bryan Adams, INXS, Dead Can Dance i wiele innych. A to tylko gwiazdy zagraniczne, żeby wymienić polskie trzeba by było wypisać chyba wszystkich rodzimych czołowych artystów. Oczywiście Opera Leśna to nie tylko wielkie festiwale piosenki popularnej, to też liczne koncerty muzyki poważnej, rockowej, jazzowej, przedstawienia, kabarety…

Modernizacja

Od stycznia 2010 do maja 2012 r. opera miała przerwę w działalności na rzecz gruntownej przebudowy. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską pochłonął ponad 75 milionów złotych. Wyremontowane zostało chyba wszystko – od dachu, przez widownię, po zaplecze dla artystów. Zwiększono też ilość miejsc z 4400 do 5047 (z możliwością o dodatkowe zwiększenie do 5579). Opera Leśna posiada też wybudowaną w 1997 Salę Koncertową na ok. 300 osób, w której koncerty odbywać mogą się także poza sezonem. Z pierwotnego założenia Schaffera w zasadzie została już tylko lokalizacja.

Tekst: Marta Krzyżowska