Szkolna Zakładka, czyli „wyjście z klasą” – Katedra Oliwska

W Szkolnej Zakładce – cyklu dla nauczycielek, nauczycieli i nie tylko – kolejna propozycja na „wyjście z klasą” – Katedra Oliwska.

Zalety skorzystania z propozycji odwiedzenia katedry:

– zaktywizowanie uczniów, którzy nie są biernymi uczestnikami wycieczki, ale jej współorganizatorami
– odwiedzenie słynnego w całej Europie miejsca międzynarodowych koncertów organowych i wysłuchanie krótkiej demonstracji organów
– duża wartość poznawcza wycieczki
– niewielki koszt wyprawy – zaledwie 2, 50 zł od ucznia – jest to zapłata za wysłuchanie koncertu
– solidna porcja wiedzy przekazana w ciekawy i żywy sposób
– brak innych atrakcji w pobliżu, które rozpraszają klasę:)

Dlaczego właśnie katedra?

Katedra Oliwska, dawny kościół i klasztor cysterski, miejsce słynące na cały świat ze swych osiemnastowiecznych Wielkich Organów – dzieła zakonnika, cystersa Jana Wulfa. Pamiętająca czasy średniowiecza romańsko – gotycka świątynia wraz ze wspaniałym parkiem i Pałacem Opatów – jest cennym zespołem architektonicznym, skarbnicą pamiątek dziejowych, pomnikiem historii i kultury polskiej.
Katedra w Oliwie zwana „Wawelem Pomorskim” była przez lata świadkiem licznych wizyt królów i książąt, mężów stanu, znanych polityków, artystów, pisarzy i poetów. Czczona jako Sacrum Pomorza Gdańskiego – została nekropolią książąt pomorskich.
W 1660 roku w jednej z sal klasztoru cystersów podpisano pokój kończący wojny polsko – szwedzkie, zwany Pokojem Oliwskim.

W katedrze, obok innych niezwykle cennych zabytków, znajduje się grobowiec władców Pomorza wykonany z czarnego marmuru. Widnieje na nim wyobrażenie gryfa, herbu książąt pomorskich. Gryf, występujący w mitologii, legendach i podaniach jako istota o ogromnej mocy i sile, posiadał głowę, szpony i skrzydła orła, natomiast tułów, łapy i ogon lwa. Począwszy od przełomu XII i XIII wieku był godłem państwowym Pomorza.

Katedra w Oliwie, jeden z trzech najdłuższych kościołów w Polsce – przyciąga co roku wiele tysięcy odwiedzających z kraju, Europy i świata.

Jak przygotować wyprawę do Oliwy?

Najlepiej byłoby wynająć przewodnika, który oprowadziłby klasę po katedrze, budynkach poklasztornych i parku. Jako nauczycielka wiem jednak, że nierzadko nie ma na to finansowych szans. Nie poddawajmy się jednak i sami zorganizujmy wyprawę do katedry. Aby zachęcić uczennice i uczniów do przygotowania zwiedzania katedry rozdzielamy następujące zadania: (jedno zadanie dla jednego ucznia. Ci, którzy nie otrzymają akurat żadnego zadania, dostaną je następnym razem)

1. przygotowanie Legendy Oliwskiej. Uczeń ma znaleźć legendę o polowaniu księcia gdańskiego Subisława, jego wypadku i proroczym śnie. Gdzie znaleźć legendę? Polecam książkę Franciszka Mamuszki „Oliwa”.
2. przygotowanie krótkiej charakterystyki organów i ich powstania
3. przygotowanie fragmentów Nowego Testamentu

– nawiedzenie Św. Elżbiety
– narodzenie Pana Jezusa
– przemienienie na górze Tabor
– pocałunek Judasza
– Chrystus podczas drogi krzyżowej spotyka Św. Weronikę

4. przygotowanie legendy o Św. Marcinie
5. przygotowanie legendy „Wdowi grosz” o wykupieniu głowy Św. Wojciecha od władcy pogańskich Prusów.
6. przygotowanie krótkiej informacji na temat Pokoju Oliwskiego.

Zadania nauczyciela

Wyjaśnienie uczniom charakterystycznych cech stylów gotyckiego i barokowego i pokazanie ich klasie we wnętrzu na zewnątrz kościoła. Katedra oliwska jest ciekawym złożeniem dwóch stylów – w typowo gotyckim wnętrzu znajdziemy barokowe wyposażenie. Dodatkowo – drogie koleżanki i koledzy –bardzo ważny jest nasz własny entuzjazm. Dzieci – co wszyscy wiemy – są bardzo uważnymi obserwatorami i często przejmują nasze emocje. Jeśli zauważą nasz brak chęci – będą snuły się znudzone i śpiące. Pobudka! Świat jest ciekawy!

A co z realizacją?

Wchodzimy do katedry i siadamy w ławkach. Uczniowie prezentują Legendę Oliwską, informacje o organach i Pokoju Oliwskim. Sami pokazujemy uczennicom i uczniom gotyk i barok. Następnie ruszamy na spacer wzdłuż ołtarzy bocznych. Podczas oglądania bocznych ołtarzy w ambicie uczniowie znajdują obrazy czy rzeźby odpowiadające ich zadaniom, opowiadają krótko legendy lub odczytują krótkie fragmenty Biblii.

Jeśli będzie możliwość wejścia do dawnego budynku poklasztornego – znajdujemy salę, w której podpisano Pokój Oliwski, kończący wojnę ze Szwedami. Na zakończenie pobytu w katedrze słuchamy koncertu. Następnie warto wejść też do parku, gdzie na tylnej ścianie katedry, obok głównego wejścia do Pałacu Opatów znajdziemy herb Pomorza – Gryf, a także herb Oliwy – drzewko oliwne z postaciami Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Polecam też wizytę w grotach szeptów. Wybitnie zainteresowane klasy mogą udać się do starego spichlerza opackiego – Muzeum Etnograficznego.

Po wizycie w katedrze w ramach sprawdzenia swojej wiedzy – proponujemy uczennicom i uczniom rozwiązanie testu.

1. Herbem Oliwy jest:

a. gryf b. dwa krzyże i korona c. drzewko oliwne z postaciami Matki Bożej i Dzieciątka

2. W XII w. do Oliwy został sprowadzony zakon:

a. cystersów b. joannitów c. franciszkanów

3. Obok Katedry Oliwskiej mieści się:

a. Wyższa Szkoła Morska b. Szkoła Muzyczna c. Seminarium Duchowne

4. Katedra Oliwska została zbudowana z:

a. kamienia b. cegły c. marmuru

5. Kiedy żołnierze przybyli pojmać Jezusa w Ogrodzie Oliwnym w Jego obronie stanął:

a. apostoł Paweł b. apostołowie Piotr i Jan c. apostoł Piotr

6. Król Kazimierz Jagiellończyk na jednym z obrazów został przedstawiony w towarzystwie:

a. kota b. gołębia c. psa

7. Kobieta, która otarła umęczoną twarz Pana Jezusa podczas Drogi Krzyżowej, miała na imię:

a. Magdalena b. Weronika c. Maria Magdalena

8. Święty, który podzielił się swoim płaszczem z marznącym żebrakiem to:

a. Święty Marcin b. Święty Piotr c. Święty Jan Chrzciciel

9. Obraz w Ołtarzu Głównym otaczają:

a. liczne kwiaty i ozdoby b. kolumny c. flagi i chorągwie

10. Scena Przemienienia Pana Jezusa miała miejsce na górze:

a. Golgocie b. Tabor c. Oliwnej

11. W Katedrze Oliwskiej można zobaczyć liczne:

a. ołtarze boczne b. krypty nagrobne c. kaplice chrzcielne

12. W ołtarzu głównym przedstawieni są:

a. zakonnicy b. zakonnicy i Matka Boska c. zakonnicy, Matka Boska i Św. Bernard

13. Z powstaniem Gdańska łączy się postać:

a. Świętego Wojciecha b. Świętego Bernarda c. Świętego Jana

14. Św. Wojciech był biskupem z:

a. Pragi b. Krakowa c. Niemiec

15. Legenda o wykupieniu od pogańskich Prusów głowy Świętego Wojciecha to:

a. wdowia zapłata b. wdowi grosz c. legenda o wadze

16. W Oliwie nie znajduje się:

a. ZOO b. skansen c. wzgórze Pachołek

17. W Oliwie można także zwiedzić:

a. Starą Kuźnię b. Grotę Zaklęć c. Wodospad Pamięci

18. Herbem Pomorza jest:

a. postać Św. Wojciecha b. smok c. gryf

19. Gryf to:

a. pół lew, pół orzeł b. pół smok, pół orzeł c. pół koń, pół smok

20. Na czele zakonu cystersów stoi:

a. opat b. przeor c. wielki mistrz

21. Piękne barokowe organy są dziełem zakonnika:

a. Michała Schwarza b. Jana Wulfa c. Brata Jana

22. Wnętrze katedry jest utrzymane w stylu:

a. wyłącznie gotyckim b. gotyckim i barkowym c. wyłącznie barkowym

23. Przemienienie na górze Tabor kojarzymy z…

a. pojawieniem się proroków b. ogniskiem c. ostatnią wieczerzą

24. Pod krzyżem Jezusa stali:

a. wyłącznie jego matka Maria b. apostoł Piotr c. Maria, Magdalena i Jan

Następną propozycją na „wyjście z klasa” będzie wycieczka do ZOO. Już wkrótce – zapraszam! MKF

Autorka cyklu: MKF. Zdjęcia autorki.

Uwaga:) Mamy pomysł na międzyszkolny plebiscyt „Wyjście z klasą”. Szczegóły wkrótce, zapraszamy do lektury Szkolnych Zakładek – Magda i Ewa;)