Dwadzieścia pięć lat temu, 17 listopada odszedł na wieczną wachtę Stanisław Dzierżak, gdyński działacz społeczny, prezes oddziału PTTK MW, przewodnik turystyczny, instruktor kształcenia kadr PTTK, komandor porucznik Marynarki Wojennej, dziennikarz, historyk i filatelista. Był uhonorowany szeregiem odznaczeń i wyróżnień, m.in. orderem Zasłużony Ziemi Gdańskiej.

Rajd granicami Gdyni

Stanisław Dzierżak urodził się 28 listopada 1930 roku w jeszcze polskim Lwowie. Po zawirowaniach wojennych i włączeniu województwa lwowskiego do ZSRR, zamieszkał w Krakowie, gdzie ukończył szkołę średnią i zdał maturę. Podczas nauki rozpoczął działalność społeczną w dziedzinie turystyki i krajoznawstwa – pełnił funkcję prezesa szkolnego koła Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, był również członkiem zarządu Zrzeszenia Szkolnych Kół Krajoznawczych w Krakowie. Kontynuował działalność turystyczną w swojej pierwszej pracy – Polskiej Komunikacji Samochodowej w Krakowie – poprzez organizowanie wielu wycieczek.

Po odbyciu zasadniczej służby wojskowej w Ustce, zamieszkuje w Gdyni i zostaje dziennikarzem wojskowym. Porusza głównie tematykę społeczną i wychowawczą na łamach gazety Marynarki Wojennej „Na Straży Wybrzeża”, tygodnika „Bandera” oraz wielu innych czasopism zarówno wojskowych, jak i cywilnych. Zostaje przedstawicielem gazety codziennej Wojska Polskiego „Żołnierz Wolności”.

W 1964 roku, na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, broni pracę magisterską dotyczącą rozwoju ruchu robotniczego w Gdyni w okresie międzywojennym i uzyskuje tytuł magistra historii.

Ani na chwilę nie zapomina o swoich głównych zainteresowaniach – turystyce i krajoznawstwu. Od początku służby wojskowej angażuje się w organizację wielu wycieczek i wychowaniem krajoznawczym młodzieży. W 1963 roku należy do grona założycielskiego Oddziału PTTK przy Marynarce Wojennej – pierwszego takiego oddziału w polskich siłach zbrojnych. Początkowo pełnił funkcję członka zarządu, a później przez trzy kadencje (1969-1981) prezesa oddziału. Założył również przy oddziale Komisję Młodzieżową, której działalność rozrosła się na teren całego województwa. Został wtedy Przewodniczącym Komisji Młodzieżowej Zarządu Okręgu PTTK w Gdańsku.

Organizował szereg wydarzeń turystycznych cieszących się bardzo dużym zainteresowaniem zarówno wśród marynarzy jak i ludności cywilnej. Do najważniejszych należały: pieszy i rowerowy Rajd Granicami Gdyni, Turysta sprawny do obrony, Szlakiem Walk o Polskę Ludową, Szlakiem Wyzwolenia Gdyni, Szlakiem Czerwonogwiezdnych, Śladami Pradolin, Po górach bez gór, Szlakiem marszu śmierci, motorowy Zlot do Morza.

Blisko współpracował z wieloma szkolnymi kołami turystyczno-krajoznawczymi i wciągał młodzież do działalności turystycznej. W rajdach brało udział nawet po kilka tysięcy osób, które były dzielone na grupy o różnym stopniu trudności. Podczas wycieczek odbywało się wiele konkursów i zabaw związanych z wiedzą krajoznawczą, kulturą szlaku, obronnością i udzielaniu pierwszej pomocy.

W 1971 roku był jednym z inicjatorów powstania Klubu Turystyki Pieszej PTTK „Marwojek” i przez pierwsze lata był niekwestionowanym liderem grupy. Po latach miejsce lidera przejął Jan Golke.

Z powodu ciężkiej choroby, w 1979 roku w stopniu komandora porucznika przechodzi do rezerwy. Jednak nie przestaje dalej działać. Podejmuje pracę w dziale wydawniczym Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni oraz kontynuuje swoją działalność turystyczną. W 1974 roku został wybrany na wiceprezesa Zarządu Wojewódzkiego PTTK w Gdańsku i pełnił tę funkcję przez trzy kadencje – do 1984 roku. Był wtedy też delegatem na VIII, IX i X Walny Zjazd PTTK.

Poza turystyką i dziennikarstwem Stanisław Dzierżak był zapalonym filatelistą. Od 1962 roku należał do Polskiego Związku Filatelistycznego. Kolekcjonował znaczki związane głównie z tematyką okrętową oraz morską. Prezentował swoje zbiory na wielu wystawach filatelistycznych. Był redaktorem periodyku PZF „Filatelista-Tematyk – mutacja C, zagadnienia morskie i wodne”. Został wyróżniony złotą odznaką PZF.

Stanisław Dzierżak zmarł w wieku 56 lat, w dn. 17 listopada 1986 roku i został pochowany w II Alei Zasłużonych na cmentarzu witomińskim w Gdyni. Na cześć jego pamięci została ustanowiona „Nagroda im. kmdr Stanisława Dzierżaka”, która jest przyznawana wybitnym działaczom w dziedzinie turystyki.

Autor: Lechosław Dzierżak

Źródła:
1. Małkowski Kazimierz: Stanisław Dzierżak (1930-1986) w: Żyli i działali wśród nas – Biografie zmarłych działaczy PTTK województwa gdańskiego, pod red. Edwin F. Kozłowki, Tom II, Wydawnictwo Pomorskie RPK PTTK w Gdańsku, Gdańsk 1992; ISBN 83-85035-13-3;
2. wspomnienia rodzinne