Tytuł: Upamiętnienie Jerzego i Ryszarda Kowalczyków
Lokalizacja: Plac Solidarności, Gdańsk
Godzina rozpoczęcia: 12:00
Data: 2010-12-18

Komunikat prasowy Biura Prasowego UM w Gdańsku:

Pamiątkowa tablica poświęcona Jerzemu i Ryszardowi Kowalczykom zostanie odsłonięta w sobotę, 18 grudnia, o godz. 12.00 przy Pomniku Poległych Stoczniowców na Placu Solidarności w Gdańsku. O umieszczenie tablicy, którą odsłoni prezydent Gdańska Paweł Adamowicz, zabiegały legendy „Solidarności” nieżyjąca już Anna Walentynowicz oraz Andrzej Gwiazda.

Po odsłonięciu tablicy, w dawnej Sali BHP Stoczni Gdańskiej, odbędą się prelekcje poświęcone tematyce Grudnia 70 i akcji braci Kowalczyków. Wykłady poprowadzą historycy z IPN: Stanisław Flis (Gdańsk) i dr Grzegorz Waligóra (Wrocław).

Bracia Jerzy i Ryszard Kowalczykowie, protestując przeciwko krwawym wydarzeniom grudnia 1970 oraz honorowaniu funkcjonariuszy milicji i służby bezpieczeństwa, którzy odznaczyli się przy pacyfikowaniu robotniczego zrywu, w nocy z 5 na 6 października 1971 r. wysadzili w powietrze aulę Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. W wyniku tej akcji nikt nie odniósł obrażeń, jednak władze PRL oskarżyły Kowalczyków o terroryzm i skazały ich na ciężkie wyroki (Ryszarda na 25 lat więzienia, Jerzego na karę śmierci, zamienioną później na 25 lat). O złagodzenie kar zabiegały środowiska opozycyjne już w latach 70., a szczególnie nasiloną kampanię na rzecz uwolnienia Kowalczyków rozwinięto w okresie „karnawału Solidarności” 1980-81. W efekcie tych m. in. nacisków, Ryszard opuścił więzienie w 1983 r., a Jerzy dwa lata później. Po upadku systemu komunistycznego podejmowano próby ich zrehabilitowania, jednak dotąd pozostają jak bez rezultatu.

Z wnioskiem o uhonorowanie Braci Kowalczyków w Gdańsku wystąpiło dwoje bohaterów „Solidarności”: nieżyjąca już Anna Walentynowicz oraz Andrzej Gwiazda. W uzasadnieniu wskazali na bezpośredni związek protestu Jerzego i Ryszarda Kowalczyków z tragicznymi wydarzeniami grudnia 1970 r. na Wybrzeżu.

Realizując testament Anny Walentynowicz, Prezydent Miasta Gdańska ufundował tablicę pamiątkową. Na uroczystość zaproszono Ryszarda i Jerzego Kowalczyków, spodziewane jest także przybycie delegacji „Solidarności” i innych organizacji patriotycznych i niepodległościowych z regionu opolskiego.