W budynku Miejskiej Informacji Turystycznej w Gdyni odbyło się spotkanie promujące wydanie książki „Architektura pierwszej połowy XX w. i jej ochrona w Gdyni i w Europie”. 

Korzystając z informacji zamieszczonej na stronie www.iBedeker.pl wybrałem się na promocję książki „Architektura pierwszej połowy XX w. i jej ochrona w Gdyni i w Europie”. Do udziału w spotkaniu zachęciła mnie ujęta w programie imprezy prelekcja prof. Marii J. Sołtysik pt. „Ewolucja idei Dzielnicy Reprezentacyjnej Gdyni”.

Niektóre publikacje Marii J. Sołtysia są mi znane, mimo że z architekturą nie mam specjalnie nic wspólnego. Kilkanaście lat temu, odbywając praktyki w księgarni, zetknąłem się z jej książką „Gdynia miasto dwudziestolecia międzywojennego. Urbanistyka i architektura.”. Wydawnictwo świetnie się sprzedawało. Dla mnie jednak, chociaż interesowałem się Gdynią, książka wydawała się zbyt naukowa i jej nie kupiłem (do dziś tego żałuję). Drugie zetknięcie z książkami Marii J. Sołtysik miało miejsce podczas Wieczoru Wydawniczo-Autorskiego poświęconego promocji książki „Na styku dwóch epok. Architektura gdyńskich kamienic okresu międzywojennego”. Wieczór z udziałem autorki prowadzili Maciej Korwin – dyrektor Teatru Muzycznego w Gdyni oraz Sławomir Kitowski – wydawca, fotografik. Podczas wykładu Marii J. Sołtysik przekonałem się, że naukowiec może mówić o bliskich mu zawodowo tematach w sposób interesujący i zrozumiały dla laików. Nabyłem wówczas książkę i wkroczyłem w świat architektury. Trzeci kontakt z publikacjami Marii J. Sołtysik – miał miejsce w ostatnich tygodniach. Przygotowując się do prowadzenia wycieczki po Chyloni korzystałem m.in. z jej publikacji. W związku z powyższym nie mogłem odmówić sobie przyjemności wybrania się na promocję książki „Architektura pierwszej połowy XX w. i jej ochrona w Gdyni i w Europie”.

Część nakładu przeznaczona do sprzedaży jest niewielka

Spotkanie rozpoczął Wiceprezydent Miasta Gdyni Marek Stępa. Opowiedział on kulisach powstania książki „Architektura pierwszej połowy XX w. i jej ochrona w Gdyni i w Europie”. Publikacja jest efektem międzynarodowej konferencji naukowej na temat modernizmu, jaka odbyła się w Gdyni. Zamieszczone w tym wydawnictwie artykuły są rozszerzonymi wersjami referatów wygłoszonych na konferencji. Marek Stępa zwrócił uwagę, że mimo iż publikacja ma charakter naukowy, to jednak dobrze się ją czyta także osobom, którzy po prostu interesują się Gdynią. Wiceprezydent jako doktor nauk technicznych w zakresie architektury i urbanistyki przewodniczył zespołowi redakcyjnemu. Tutaj jednak zaprezentował się jako dobry marketingowiec, bardzo skutecznie namawiając uczestników spotkania do nabycia publikacji, podkreślał, że cena jest okazyjna (bo pokrywa tylko koszt wydania, zaś honoraria autorom i recenzentom funduje Miasto Gdynia), a część nakładu przeznaczona do sprzedaży jest niewielka…

Następnie głos zabrał Miejski Konserwator Zabytków dr inż. arch. Robert Hirsch. W krótkiej prezentacji przedstawił działalność Urzędu Miasta na rzecz promocji zabytków Gdyni, zwłaszcza tych modernistycznych. Robert Hirsch zwrócił uwagę , iż stopniowo kształtuje się świadomość, że choć Gdynia jest miastem młodym, to mimo wszystko dysponuje ciekawymi zabytkami, a tym samym co raz częściej jest ona celem wycieczek. A ewenementem w skali krajowej jest ujęcie bardzo dużego obszaru jako zabytkowego układu urbanistycznego.

Ewolucja idei Dzielnicy Reprezentacyjnej Gdyni

Głównym punktem programu była prelekcja prof. Marii J. Sołtysik pt. „Ewolucja idei Dzielnicy Reprezentacyjnej Gdyni”. A oto kilka haseł zapamiętanych z prelekcji. W dziejach Gdyni wyróżnia się trzy okresy: wiejski, letniskowy i miejski. Początków idei Dzielnicy Reprezentacyjnej można doszukiwać się już w okresie letniskowym. Ulica Kuracyjna (obecna ul. 10-Lutego) prowadziła prosto w stronę Kurhausu i morza. Wokół Kurhausu zaplanowane były założenia parkowe. W okresie miejskim pojawiła się koncepcja przesunięcia głównej ulicy prowadzącej do morza oraz Dzielnicy Reprezentacyjnej bardziej na północ. Jednak rozwój portu uniemożliwił realizację tych zamierzeń. Idea Dzielnicy Reprezentacyjnej związała się ze Skwerem Kościuszki, Molem Południowym oraz przyległymi terenami nadmorskimi. Szczegółowe koncepcje w tym zakresie zmieniały się. Wspólnymi jednak elementami planów, było jednak otwarcie miasta na morze. Między innym planowano na położonym tuż przy morzu placu zbudować Bazylikę Morską. Projekt Bazyliki nawiązywał do konstrukcji trójmasztowego okrętu, co symbolizować miało zjednoczenie ziem polskich znajdujących się pod trzema zaborami. Na drugim krańcu placu znaleźć się miał ratusz. Na końcu Mola Południowego miał stanąć pomnik zjednoczenia ziem polskich. Zabudowa na molu Południowym miała być otwarty i umożliwiać podziwianie morza. Zamierzeń tych nie udało się zrealizować przed wojną. Po jej zakończeniu, ponownie rozpoczęto prace projektowe dotyczące tego atrakcyjnego terenu. Większość zrealizowanych budynków (Teatr Muzyczny, Akwarium, Dworzec Żeglugi Przybrzeżnej, Muzeum Miasta Gdyni) prezentuje wysoki poziom architektury, jednak obiekty te nie stanowią koncepcyjnej całości. Opracowano kolejne projekty zagospodarowania terenów nadmorskich, jednak skomplikowana sytuacja prawna tych nieruchomości, uniemożliwia rozpoczęcie prac budowlanych.

Spotkanie z promowaną książką o architekturze Gdyni i z prof. Marią J. Sołtysik należało do tych, na których naprawdę warto być.

Autor: Adam Bastian

Grzegorz Fey o spotkaniu promującym wydawnictwo