Ładowanie Wydarzenia

« Wszystkie Wydarzenia

  • To wydarzenie minęło.

Dzieje Wielkiej Synagogi w Gdańsku – konferencja i odsłonięcie makiety


NAwigacja Wydarzeń

W poniedziałek, 8 października o godz. 10:30 w siedzibie Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego rozpocznie się konferencja naukowa poświęcona dziejom Wielkiej Synagogi w Gdańsku. Wystąpieniom naukowców będzie towarzyszyło odsłonięcie makiety zburzonego w 1939 r. budynku oraz wystawy plenerowej poświęconej gminie żydowskiej w Gdańsku. Potem prelegenci i goście przeniosą się do Domu Uphagena. Wstęp na wydarzenia wolny.

Na początku XX wieku w synagodze otwarto jedno z pierwszych na świecie muzeów judaistycznych. – Posiadało ono bogatą kolekcję. Jej lwią część przekazał znany kolekcjoner i przedsiębiorca pochodzenia żydowskiego – Lesser Giełdziński. Poza pełnieniem funkcji sakralnych odbywały się tu również liczne koncerty, występy teatralne oraz wykłady znanych profesorów i rabinów z całego świata mówi dr Ewa Szymańska, z-ca Dyrektora Muzeum Gdańska. – Po 1933 r., dojściu nazistów do władzy, sytuacja się skomplikowała, a gdańscy żydzi trzymali wartę obawiając się niechętnych im bojówek. W 1939 r. synagogę sprzedano Senatowi Wolnego Miasta Gdańska. 15 kwietnia odbyło się ostatnie nabożeństwo, a budynek został otoczony płotem, na którym umieszczono napis: „Komm lieber Mai und mache von Juden uns jetz frei” („Przybądź, kochany maju, i uwolnij nas od Żydów”)To hasło ziściło się w maju 1939 r. Gdańscy naziści zburzyli Wielką Synagogę, a Gdańsk utracił część swojego wielokulturowego dziedzictwa. Niebawem zostanie ono przypomniane – dodaje Szymańska.

Synagogi nie odbudowano. Obecnie w pobliżu jej dawnego położenia znajduje się Gdański Teatr Szekspirowski, w którym dawne dzieje bożnicy przypomną historycy. Podczas pierwszej części konferencji w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim omówione zostaną dzieje 5 gmin żydowskich (Katarzyna Wojtczak), architektura Wielkiej Synagogi (dr Jacek Bielak) oraz postać Lessera Giełdzińskiego (Izabela Olkowska). Wykłady odbędą się od 10:30 do 12:00.

Druga i trzecia część konferencji odbędzie się w Domu Uphagena, oddziale Muzeum Gdańska w godz. 13:00–16:30. Prelekcje będą dotyczyć historyków gdańskich żydowskiego pochodzenia – Teodora Hirscha (prof. UG Rafał Kubicki) oraz Paula Simsona (prof. UG Beata Możejko) oraz teatru żydowskiego w Gdańsku (Mieczysław Abramowicz). Ostatnia część konferencji będzie dotyczyć samej społeczności żydowskiej w Gdańsku. O stosunku mieszczaństwa do Żydów w epoce nowożytnej opowie prof. Edmund Kizik, o awansie społecznym wyznawców judaizmu – dr Michał Schulz, prof. Grzegorz Berendt przypomni dzieje instytucji żydowskich w powojennym Gdańsku, a Klaudiusz Grabowski o próbach ratowania cmentarzy żydowskich po 1945 r.

Poznaj Wielką Synagogę

Konferencji będzie towarzyszyła prezentacja makiety Wielkiej Synagogi, która od 8 października będzie towarzyszyła Gdańskiemu Teatrowi Szekspirowskiemu. Autorem rzeźbiarskiego modelu jest Michał Wysocki, a projektantem cokołu oraz otoczenia Michał A. Witkowski. Przygotowania trwały pół roku. Uroczystego odsłonięcia dokona prezydenta Gdańska Paweł Adamowicz.

Muzeum Gdańska przygotowało miniwystawę o dziejach budynku i obywatelach Gdańska pochodzenia żydowskiego, którzy doprowadzili do wybudowania w Gdańsku Wielkiej Synagogi. Składającą się z pięciu plansz narrację, przygotowaną przez dr Katarzynę Darecką, będzie można oglądać do 28 października 2018 r.

PROGRAM

Termin: 8 października 2018 roku (poniedziałek)

godz. 10.30–11.40 – KONFERENCJA (część 1)

Teatr Szekspirowski, ul. Bogusławskiego 1

Prowadzenie: prof. dr hab. Edmund Kizik

dr hab. Waldemar Ossowski, prof. UG (Dyrektor Muzeum Gdańska), Powitanie gości i wprowadzenie do konferencji

Katarzyna Wojtczak (Uniwersytet Gdański, Studia Doktoranckie), W cieniu Wielkiej Synagogi – bożnice gdańskiego Śródmieścia

dr Jacek Bielak (Uniwersytet Gdański), Wielka Synagoga. Zagadnienia architektoniczne

Izabela Jastrzembska-Olkowska (Muzeum Gdańska), Lesser Giełdziński (1830–1910),  kolekcjoner

godz. 12.00–12.45 – ODSŁONIĘCIE MAKIETY WIELKIEJ SYNAGOGI i otwarcie WYSTAWY PLENEROWEJ Wielka Synagoga w Gdańsku

przed Teatrem Szekspirowskim, ul. Bogusławskiego 1

Przemówienie – Prezydent Paweł Adamowicz

Przemówienie – przedstawiciel Gminy Żydowskiej

Modlitwa – przedstawiciel Gminy Żydowskiej

Kurator wystawy: dr Katarzyna Darecka

Wystawa prezentowana będzie 8 do 28 października 2018 r.

godz. 12.45–13.00 – przerwa kawowa

Dom Uphagena, oddział Muzeum Gdańska, ul. Długa 12

13.00 –14.00 – KONFERENCJA (część 2)

Dom Uphagena, oddział Muzeum Gdańska, ul. Długa 12

Prowadzenie: dr hab. Waldemar Ossowski, prof. UG

dr hab. Rafał Kubicki, prof. UG (Uniwersytet Gdański), Theodor Hirsch (1806–1881), historyk i archiwista miasta Gdańska

prof. dr hab. Beata Możejko (Uniwersytet Gdański), Paul Simson (1869–1917), badacz gdańskiego średniowiecza i czasów nowożytnych

Mieczysław Abramowicz (Muzeum Narodowe w Gdańsku), Teatr żydowski w Gdańsku i jego aktorzy

godz. 14.00–15.00 – lunch

Dom Uphagena, oddział Muzeum Gdańska, ul. Długa 12

godz. 15.00–16.30 – KONFERENCJA (część 3)

Muzeum Gdańska – Dom Uphagena, ul. Długa 12

Prowadzenie: prof. dr hab. Beata Możejko

prof. dr hab. Edmund Kizik (Instytut Historii PAN), Mieszczaństwo gdańskie wobec Żydów w XVII–XVIII wieku

dr Michael K. Schulz (Uniwersytet w Poczdamie), Awans gospodarczy i społeczny gdańskich Żydów w XIX wieku

prof. dr hab. Grzegorz Berendt (Uniwersytet Gdański), Instytucje żydowskie w Gdańsku w latach 1945–1989

Klaudiusz Grabowski (Muzeum Gdańska), Cmentarze żydowskie w Gdańsku po 1945 roku. Zapomniane dziedzictwo, dewastacja i próby ratowania (komunikat)

Dyskusja

 

fo. Ze zbiorów Muzeum Gdańska, pocztówka z zabudową Głównego Miasta, w tle po prawej: Synagoga

Szczegóły

Data:
08/10/2018
Godzina:
08:30 - 14:30
Koszt:
Bezpłatnie

Organizator

Gmina Żydowska, Miasto Gdańsk, Muzeum Gdańska, Gdański Teatr Szekspirowski

Miejsce wydarzenia

Gdański Teatr Szekspirowski, Dom Uphagena