Nie mam finansowego udziału w odtworzeniu carillonu kościoła św. Katarzyny w Gdańsku, ponieważ nie dotarła do mnie w odpowiednim czasie informacja o społecznej zbiórce pieniędzy; nie kupiłam cegiełki na budowę stadionu piłkarskiego, bo… to za mało romantyczny obiekt. Obok odbudowy Wielkich Organów w kościele Franciszkanów p.w. św. Trójcy w Gdańsku nie przejdę jednak obojętnie.

Dziedziniec kościoła. Przeraźliwy ziąb pcha mnie do wnętrza świątyni. Dłoń niemal przymarza do klamki, ale potężne drzwi nie ustępują. Czy Wielkie Organy nie chcą odkryć przede mną swoich tajemnic?

Nadchodzi Andrzej Szadejko – koordynator projektu odbudowy organów. Drzwiami od ul. św. Trójcy wchodzimy do środka, a już po chwili spoglądam na wnętrze kościoła z poziomu lektorium. Dotykam elementów, które ponad trzysta lat temu tworzyły unikatowy na skalę europejską instrument. Przestaję odczuwać chłód, a żarliwa gawęda muzyka-erudyty ogrzewa wnętrze świątyni…

Wielkie Organy – unikat na skalę światową

Organy w kościele św. Trójcy stanowią ewenement na skalę światową. Wybudowany na początku XVII wieku instrument został umieszczony w gnieździe na przedniej ścianie kościoła. Dochodziło się do niego przez lektorium – szeroki balkon, służący chórom i instrumentalistom. Akustyka tego miejsca jest fenomenalna, a oryginalne ustawienie instrumentu powoduje optymalne warunki koncertowe – muzyka dociera do słuchacza od przodu, dzięki czemu można ją lepiej chłonąć.

W zaprojektowanych przez siedemnastowiecznych budowniczych kościołach, rozchodzący się po wnętrzu głos nabiera mocy – tak były budowane wszystkie gotyckie kościoły w Gdańsku. Po zniszczeniach wojennych, kiedy stropy zostały odbudowane przy zastosowaniu żelbetu, pierwotny zamysł stracił swoje walory. Kościół św. Trójcy miał szczęście – jego sklepienie nie zostało uszkodzone, dzięki czemu świątynia nadal cieszy się doskonałą akustyką.

Do dnia dzisiejszego zachowało się 66 procent historycznego materiału, stanowiącego żywą encyklopedię technik stosowanych w rzemiośle artystycznym przełomu XVII i XVIII wieku.

Przedwojenna dokumentacja fotograficzna pozwoli na odtworzenie manierystycznego prospektu organowego z 1618 r.

Stare Przedmieście a Oliwa

Odbudowa unikalnych organów jest wielką szansą dla Starego Przedmieścia, oderwanego po wojnie od Głównego Miasta przez wybudowanie trasy szybkiego ruchu, bezwzględnie rozcinającej miasto. Muzyka organowa płynąca z kościoła św. Trójcy będzie atrakcją nie tyko dla lokalnych melomanów, ale także dla rzesz turystów, dzisiaj tak chętnie odwiedzających katedrę w Oliwie. Oliwskie organy nie uległy zniszczeniom wojennym i zachowały swój oryginalny kształt, dzięki czemu ich renoma jest niezagrożona, ale instrument odbudowywany na Starym Przedmieściu w niczym nie będzie im ustępował. Stworzony na nowo przy użyciu dawnych technik i zgodnych z historią instrumentu materiałów, zapewni dźwięk absolutnie doskonały. Kantaty Bacha zabrzmią tu tak, jak wymarzył to sobie kompozytor, nie wspominając o gdańskich mistrzach muzyki…

Edukacja w kościele

Klasztor Zakonu OO. Franciszkanów oraz Stowarzyszenie „Dziedziniec”, które wspomaga odbudowę organów, planują wykorzystanie instrumentu dla celów liturgicznych i koncertowych, ale także badawczych i edukacyjnych. Dzięki doskonałej  komunikacji z lektorium, możliwe będzie realizowanie na nim kameralnych lekcji historii muzyki dawnej i organowej, przez wieki stanowiącej bardzo ważny element życia kulturalnego Gdańska. Zanim w XIX wieku  miasto podupadło, w siedemnastu gdańskich kościołach było zamontowanych 25 organów, co świadczyło o ogromnym prestiżu grodu nad Motławą.
W 2013 r., kiedy uruchomiona zostanie pierwsza część piszczałkowego instrumentu, z kościoła św. Trójcy ponownie popłynie muzyka organowa…

Patroni Wielkich Organów

Odtworzenie instrumentu wymaga ogromnych nakładów finansowych, przekraczających milion Euro. Do dzisiaj zebranych zostało 15 procent potrzebnych funduszy, ale powodzenie przedsięwzięcia zależy w głównej mierze od darczyńców. Mecenasem może zostać każdy, zależnie od zasobności portfela, fundując najmniejsze piszczałki  za kwotę 200 PLN, labialne średniej wielkości – 1000 PLN, językowe – 2 500 PLN, największe labialne – 10 000 PLN lub prospektowe od 30 000 PLN.

Można się też przyczynić do odbudowy historycznych organów przekazując 1% należnego podatku na rzecz Stowarzyszenia Przyjaciół Kościoła św. Trójcy „Dziedziniec” – KRS: 0000276836, konto: 41 1240 5471 1111 0000 5366 3245

Więcej szczegółów dotyczących organów na stronie www.organy.gda.pl oraz na facebooku – Trójca Sztuki

Rozpoczęła się kampania informacyjna dotycząca projektu. Włączył się w nią Prezydent Miasta Gdańska Paweł Adamowicz, a o jej nowoczesny kształt dba Agencja Projekt PR. We wnętrzu kościoła już dzisiaj można obejrzeć niewielką wystawę, przybliżającą historię organów i sposób finansowania ich odbudowy.

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=mn91y9eduM0[/youtube]

Po niemal godzinnym spotkaniu z muzykiem, erudytą, pasjonatem historii sztuki i organizatorem odbudowy organów wiem na pewno, jaki zrobię sobie prezent na najbliższe urodziny. Wiem też, że słuchając opowieści Andrzeja Szadejko o organach można zapomnieć o mrozie, podstępnie ogarniającym cały organizm.