Komitet Inicjatyw Lokalnych Wrzeszcz zaprasza na wędrówkę po Teatrze Leśnym pod kierunkiem miłośnika przyrody i mikologa amatora Marcina Wilgi (100-lecie Teatru Leśnego)

Z dziejów Teatru Leśnego w Jaśkowej Dolinie (1911-1914)

W 1884 roku Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego… informował swoich czytelników, że położenie Wrzeszcza: „u stóp wzgórza lesistego gdańskiego jest w ogóle piękne; stąd bywa ta osada celem wycieczek, zabaw, przechadzek gdańszczan i innych gości”. Między innymi z tego powodu około roku 1900 zainteresowanie nim zaczęło gwałtownie wzrastać i osada zaczęła się przeobrażać w modną dzielnicę mieszkaniową. W sąsiedztwie zalesionych wzgórz, przekształconych w latach 1832-1837 w park miejski, poszukiwali miejsca dla swoich, często drugich domów bogaci gdańszczanie oraz emeryci i rentierzy z różnych stron Niemiec.  Rosnące zainteresowanie Wrzeszczem pociągnęło za sobą wzrost cen tutejszych nieruchomości, a to przyciągało kolejnych inwestorów. Zgodnie z duchem epoki przy obsadzonych drzewami ulicach (między innymi: Jaśkowej Dolinie, Batorego, Matejki, Kossaka, Sobótki itd.) budowano piękne eklektyczne wille z dużymi ogrodami. Ich właściciele, pragnąc mieć wokół siebie piękna i przyjazną przestrzeń do życia zaczęli na nią wpływać, co najdobitniej wyraziło się w działalności założonego w 1894 roku Towarzystwa Upiększania i Popierania Wrzeszcza (Verein zur Verschönerung und Förderung Langfuhrs), wspierającego rozwój zieleni miejskiej oraz domagającego się od władz miasta uporządkowania i modernizacji ulic. Niektórym jego członkom marzyło się nawet, przeobrażenie Wrzeszcza w podobny do Sopotu czy Oliwy kurort. Niestety, marzenia te nie ziściły się. Można jednak założyć, że powstanie w 1911 roku pod cienistymi bukami Parku Jaśkowej Doliny sceny letniej miało związek z tymi aspiracjami. Z całą pewnością założenie wrzeszczańskiego teatru świadczy o gustach, potrzebach i zamiłowaniach ówczesnych mieszkańców.

Spośród podobnych teatrów na świeżym powietrzu pojawiających się w tym czasie w innych miastach niemieckich, które oferowały lżejszy repertuar, wrzeszczańska scena wyróżniała się specjalizacja operową.  Podobnie zresztą jak dwie pozostałe pomorskie sceny na świeżym powietrzu: w Sopocie (Waldoper) i Elblągu (Oper im Vogelsanger Wald).

Miejsce zostało starannie wybrane. Była to malownicza dolinka o bardzo dogodnym położeniu, charakteryzująca się wspaniałą akustyką, pozwalająca doskonale wybrzmieć muzyce. Nawet bez ingerencji człowieka była ona prawdziwym, ukształtowanym przez Naturę teatrem, ze sceną na stoku Wzgórza Wintera i amfiteatralna widownią. Otworzenie tu teatru nie wymagało, więc dużych nakładów. Doprowadzono tylko elektryczność, co dało możliwość sztucznego oświetlenia, przygotowano trybuny, wybudowano toalety, kasy i garderoby dla artystów, a cały teren ogrodzono.

Scena rozpoczęła swoją działalność 25 czerwca 1911 roku wystawieniem Snu nocy letniej Szekspira w reżyserii Roberta z Berlina. W następnych latach wystawiono: Oresteję Ajschylosa, Ifigenię na Taurydzie Glucka, Wieczór trzech króli (Was Ihr wollt) Szekspira i Obóz Wallensteina Schillera z muzyką Kreutzera. W 1914 roku zorganizowano nawet festiwal operowy, który rozpoczął się 9 lipca wystawieniem wagnerowskiej opery Zygfryd. Przedstawienie cieszyło się tak dużym powodzeniem, że choć na widowni było aż 2000 miejsc siedzących, to aby pomieścić wszystkich chętnych trzeba było zorganizować aż dwa dodatkowe spektakle (10 i 12 lipca). Sprzedano wówczas 6000 biletów. W leśnej scenerii odbywały się także koncerty muzyki chóralnej.  Scena, oferująca aż 1000 miejsc dla chórzystów, dawała szansę występów nawet największym chórom. Z tego zapewne powodu festyny śpiewacze, organizowane już od 1857 roku w Gaju Śpiewaków, po przeciwnej stronie doliny (obecnie Kaczy Dołek), zostały przeniesione właśnie tutaj.

Pierwsza wojna światowa gwałtownie przerwała świetnie rozwijającą się działalność wrzeszczańskiego teatru. W późniejszym okresie wykorzystywany był już tylko sporadycznie.

Autor: Katarzyna Rozmarynowska, Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej

Tytuł: 100-lecie Teatru Leśnego – wędrówka
Lokalizacja: Teatr Leśny, ul. Jaśkowa Dolina 45, Gdańsk
Godzina rozpoczęcia: 12:00
Data: 2011-06-18

Na tropach gdańskiej Sobótki