Religie świata. Religie etniczne – wstęp. Ks. dr Krzysztof Niedałtowski

„Religie świata” to cykl wykładów, które na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego wygłasza ks. dr Krzysztof Niedałtowski.

Ks. Krzysztof Niedałtowski. Religie świata

Pierwszy publiczny wykład (poprzedni był dedykowany studentom psychologii UG) spotkał się z ogromnym zainteresowaniem. Można przypuszczać, że liczba uczestników kolejnych spotkań (planowanych jest piętnaście) wymusi na organizatorach zamianę auli na większą… Koordynatorką projektu jest dr Natasza Kosakowska-Berezecka. 

Tymczasem ksiądz-mówca rozpoczął narrację tymi słowami:

– Ja państwa zabieram na wielką przygodę po całej kuli ziemskiej. Dzisiaj zawędrujemy głównie do Afryki.  […] To jest hasło. Duży temat – zaczniemy od tych form religijności, które są najmniej skomplikowane, czyli tych form, które nie mają wielkich struktur, hierarchii, często nie mają budynków sakralnych; najczęściej nie mają świętych pism, bo są religiami ludów niepiśmiennych. I na tym przykładzie widać najlepiej, jak w soczewce tę bliskość natury, tę próbę odczytania zjawisk religijnych z warunków, w których ci ludzie żyją, z różnego rodzaju doświadczeń plemiennych. 
[…]To będzie szok kulturowy. Tam jest naprawdę wszystko inne. Poczynając na przykład od monogamii, której oni absolutnie nie uznają. Jednożeństwo to jest coś niewyobrażalnego dla nich (mówię o tradycyjnych społecznościach plemiennych subsaharyjskiej Afryki). Oprócz monogamii nie ma oczywiście monoteizmu. […] Absolutnie wszystko jest inne.

Również będziemy się poruszać po terenie, gdzie mentalność magiczna jest bardzo silna. Magiczna, co nie znaczy, że my jesteśmy wolni od myślenia magicznego – też sobie pokażemy, że mamy takie tendencje i pokusy, natomiast u nich magia jest niemalże imperatywem codzienności. Oni tym rozkodowują rzeczywistość, bardzo łatwo wchodzą w takie myślenie magiczne. Powiemy sobie o tym, czym się różni magia od religii, bo to warto sobie uświadomić. Będzie szok kulturowy […] – zdziwicie się, że tam brakuje naszej logiki. Ale to nie szkodzi. W naszym myśleniu, też mitycznym trochę, nie zawsze jest pełna spójność logiczna. Bo jak mówimy, że dziewica poczęła syna, to to jest nie do końca racjonalne; a jak mówimy, że jeden Bóg jest w trzech osobach, to muzułmanie się lekko pukają w głowę…  Ale tamta (afrykańska) odległość kulturowa jest o wiele mocniejsza. 

Religie świata

Religie etniczne i religie uniwersalne – to jest najgrubszy podział, jaki można zastosować w religioznawstwie. To będzie czarno-białe rozróżnienie.
– Religie etniczne nie mają założycieli – nie ma Jezusa, Mahometa ani Buddy. 
– Nie mają świętych pism, rozmawiamy o religiach ludów niepiśmiennych. […] To są tradycje wierzeniowe, podawane ustnie – w mitach. Mit jest narracją zazwyczaj śpiewaną, memoryzowaną […]  i dramatyzowaną w rytuałach. Mit jest scenariuszem, a rytuał jest sztuką teatralną, jest realizacją sceniczną tego scenariusza. 
– Religie etniczne są zastrzeżone dla członków własnej grupy etnicznej, są tajemne – czyli nie można opowiadać treści religijnej. 

Gdybyśmy chcieli zadać najprostsze pytanie, żeby odróżnić religię etniczną od uniwersalnej, to możemy zadać pytanie, czy ta religia wysyła misjonarzy? Jeśli tak, to jest to religia uniwersalna. 

Powstaje pytanie: czy judaizm jest religią etniczną czy uniwersalną…?

Zapraszam Państwa do wysłuchania całego wykładu ks. Krzysztofa Niedałtowskiego.

[youtube]https://youtu.be/gWIBZrlWm7k[/youtube]

Wykłady RELIGIE ŚWIATA