Zakończyła się wiosenna seria wykładów ,,Gdynia w literaturze i filmie’’, organizowanych przez Miejską Informację Turystyczną (MIT) w Gdyni. Cykl otwierało spotkanie o ,,Obrazach Gdyni w literaturze i prozie reportażowej XX- lecia międzywojennego – Stanisław Żeromski, Władysław Orkan, Maria Dąbrowska, Wacław Sieroszewski i Kornel Makuszyński. Ostatni wykład ,,Gdynia na srebrnym ekranie w epizodach i roli głównej’’, odbył się 25 kwietnia w siedzibie MIT na ul. 10 Lutego 24.

Gdynia filmowaFascynująco i z pasją o filmowych rolach Gdyni opowiadała Aleksandra Tarkowska, licencjonowana przewodniczka po Trójmieście, autorka licznych publikacji poetyckich, laureatka głównej nagrody w kategorii prozy w konkursie literackim ,,Gniewińskie Pióro’’. Jest również autorką niezwykłej trylogii z serii ,,Magiczne czasy magicznych miast’’, na którą składa się: ,,Gdańsk między wojnami’ (2010) ’; ,,Sopot między wojnami’ (2011)’ i ,,Gdynia między wojnami’’(2009). W 2014 r. ukazała się kolejna publikacja Aleksandry Tarkowskiej – ,,Gdynia. Księga miejsca’’, która rozpoczyna serię pt. ,,Księga miejsca’’.

Gdynia na srebrnym ekranie zagrała wielokrotnie. Są to role oczywiście nierozerwalnie związane z morzem, które staje tłem opowieści o ludzkich losach, namiętnościach, wplecionych w polską historię – rzeczywistą i fikcyjną wieku XX i XXI. Nie zabrakło produkcji pełnometrażowych, a także seriali. Zdarzyło się również, że Gdynia zagrała niejako rolę kostiumową. Stawała się miejscem, gdzie rozkwitała miłość, była tłem okrutnych zbrodni, gangsterskich układów, politycznych zawiłości. Jak powiedziała Aleksandra Tarkowska:

Są pewne gdyńskie krajobrazy, miejsca, które film kocha, uwielbia i eksploatuje w wielu produkcjach. Gdynia – duma II Rzeczpospolitej, obecnie synonim sukcesu, nowoczesności, popularności i temperamentu, a przecież niedługo będzie kończyła 90 lat. Wyjątkową cechą tego miasta jest to, że potrafi łączyć to, co nowoczesne i tradycyjne. I łączy to w sposób idealny, stając się miastem nie tylko słońca, wakacji, ale i codziennej pracy, prozy serc.

Film fabularny ,,Wraki’’ w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich (1956) został nakręcony na podstawie powieści Janusza Meissnera pod tym samym tytułem. Ten sensacyjny dramat psychologiczny opowiada historię ludzkich namiętności, ową prozę serc, gdzie codzienność nieuchronnie splata się z miłością i dramatem. W tonacji zdecydowanie jaśniejszej zagrała Gdynia w ,,Żonie dla Australijczyka’’ (reż. S. Bareja, 1963). Plenery Gdyni stają tłem opowieści o poszukiwaniu szczęścia, niespodziewanych przeszkodach, ale i o oczekiwanym miłosnym happy endzie. Ciekawostką jest fakt, że filmowa willa kapitana Klementa nie znajduje się w Gdyni. Aleksandra Tarkowska po wielu poszukiwaniach, odnalazła ją, aż w… Konstancinie.

Gdyńskie Saint – Tropez. Ekskluzywne, eleganckie, wręcz wykwintne. Słoneczne tarasy, baseny z wodą morską, parasole, smak luksusu w połyskujących kolorami szklankach. Gdynia, a ściślej ujmując – Polanka Redłowska. W 1949 r. rozpoczęto budowę kompleksu nowoczesnych basenów, której inicjatorem był Franciszek Marchlewski, pływak, trener kadry narodowej. Zbudowany według projektu Leszka Dąbrowskiego i Witolda Rakowskiego, architektką zieleni była Barbara Koszycka. 50 – metrowy basen, 10- metrowa wieża do skoków, mniejszy basen dla dzieci, natryski, szatnie, kawiarnie, koncerty orkiestry Marynarki Wojennej i Joanny Rawik – niezwykle popularnej piosenkarki, nazywanej polską Juliette Greco. Ów gdyński szmaragd sportowego luksusu w polskiej przaśnej rzeczywistości funkcjonował do początku lat 90., gdy nieremontowany stopniowo zaczął popadać w ruinę. Tu kręcono sceny do filmu ,,Jutro Meksyk’’ (reż. A. Ścibor- Rylski, 1965). Film psychologiczny z Joanna Szczerbic i Zbyszkiem Cybulskim w rolach głównych, stał się kroniką owego gdyńskiego Saint- Tropez, bowiem od dawna już ono nie istnieje. Egzotycznie w Gdyni było również w roku 1968, kiedy to kręcono sceny do kultowego, polskiego serialu ,,Stawka większa, niż życie’’ (reż. A.Konic, J. Morgenstern). W odcinku Café Rose gdyński dworzec stał się dworcem w Stambule, dokąd przyjeżdża niezrównany polski agent Hans Kloss, czyli niezapomniany Stanisław Mikulski. Pozostańmy jeszcze przez chwilę w tematyce polskich seriali i gdyńskiego blichtru. Wszyscy znamy piosenkę zespołu Lady Pank ,, Tańcz głupia, tańcz’’, która nawiązuje do night clubu ,,Maxim’’.

To właśnie w tym nieistniejącym już legendarnym, ekskluzywnym lokalu, położonym nad samym morzem – w Orłowie, gdzie drogie alkohole szumnie i z rozmachem ubarwiały spotkania wielu sławnych, bogatych, uznanych polskich i zagranicznych reżyserów, pisarzy, biznesmenów, aktorów, idolów ówczesnej popkultury, m.in. Romana Polańskiego, Violetty Villas, Guntera Grassa czy Bohdana Łazuki, kręcono sceny do serialu ,,07 zgłoś się’’ i ,,Czterdziestolatka’’. Orłowskie molo i klif, budynek dawnego Kurhausu, czyli zbudowanego w 1906 r. Domu Kuracyjnego to główni bohaterowie kilku odcinków powyższych seriali.

Gdyńskie plenery filmowe stały się tłem również dla filmu historycznego ,,Miasto z morza’’(reż. A. Kotkowski, 2009), który jest adaptacją I tomu trylogii ,,Tak trzymać’’ Stanisławy Fleszarowej- Muskat. Akcja filmu rozgrywa się w Gdyni pomiędzy 1923, a 1926 rokiem. Sceny kręcono między innymi na Oksywiu. W filmie pojawia się także wątek gdański, bowiem bohaterowie trudnią się handlem alkoholem, przemycanym z obszaru Wolnego Miasta Gdańska.

Aleksandra Tarkowska, przedstawiając filmową karierę Gdyni, z niesamowitą wnikliwością oraz zaangażowaniem opowiadała o wielu jeszcze produkcjach fabularnych, serialowych, ukazujących to miasto, jako rzeczywistą esencję trójmiejskiej nowoczesności, sukcesu i życiowej dynamiki.

Irmina Lewoszewska, kierownik Miejskiej Informacji Turystycznej, która jest działem Gdyńskiego Centrum Sportu, po wykładzie kończącym cykl, podsumowała:

Z wielką radością dziękuję wszystkim, którzy licznie i z zainteresowaniem uczestniczyli w spotkaniach. Staramy się zapraszać wszystkich, którym bliska jest sercu historia Gdyni. Chcemy ukazać tę historię z innej perspektywy, od mniej znanej strony, która jest fascynująca, nierzadko tajemnicza, a przede wszystkim intrygująca i barwna.

Gdynia zaprasza.

Tekst: Dominika Ikonnikow