W ostatnią sobotę, 13 sierpnia 2016 r., odbyła się kolejna edycja widowiska Bitwa Morska przy murach Twierdzy Wisłoujście. Poprzednie imprezy zawsze przyciągały rzesze turystów, nie inaczej było i tym razem. Organizatorem przedsięwzięcia jest Muzeum Historyczne Miasta Gdańska. Jednakże w tym roku zmieniła się nieco formuła wydarzenia, m.in. dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii, co sprawiło, że bitwa stała się jeszcze bardziej atrakcyjna dla oglądających.

Twierdza Wisłoujście / Fot. Szymon Klein

Twierdza Wisłoujście / Fot. Szymon Klein

Historia twierdzy została opowiedziana przy pomocy laserów, pirotechniki, muzyki oraz video mappingu 3D. To właśnie wieża Wisłoujścia stała się tłem, na którym wyświetlano animację, synchronizowaną z pozostałymi elementami widowiska. Warto też wspomnieć o okręcie, którego załogę stanowili rekonstruktorzy z: Kompanii Kaperskiej, Pułku Czarnieckiego oraz Chorągwi Jakuba Wejhera. Odpowiadali oni za broń czarnoprochową: obsługę armat oraz wystrzały z muszkietów, które również były ważnym elementem całego przedsięwzięcia. Zmieniła się także pora eventu. Poprzednie widowiska na Wisłoujściu odbywały się w ciągu dnia, tym razem bitwa rozpoczęła się już po zapadnięciu zmroku, punktualnie o 21.30.

Historia twierdzy

W tym momencie, do murów twierdzy pod osłoną nocy podpłynął statek. Można było odnieść wrażenie, że chciał pozostać niezauważony dla wzroku żołnierzy stacjonujących w Wisłoujściu i umknąć przed nieodzowną kontrolą oraz opłatami. Po chwili, przy dźwiękach muzyki, rozpoczął się ostrzał z pokładu, natomiast z bulajów wystrzeliły snopy trójwymiarowych laserów.

Po tak efektownym wstępie, rozpoczęła się opowieść o dziejach fortyfikacji Wisłoujścia: przeobrażeniach, zadaniach i najważniejszych wydarzeniach. „Narratorem” widowiska był Hans Kizero, kapitan królewski pinki „Żółty Lew”. Kizero zginął 6 lipca 1628 r., w czasie bitwy pod murami Twierdzy Wisłoujście, gdy jego żaglowiec eksplodował po trafieniu szwedzkim pociskiem w komorę prochową. Potyczka przeszła do historii pod nazwą „bitwy pod Latarnią”. Był to kulminacyjny moment całego widowiska.

Widzowie usłyszeli nawet o najdawniejszych dziejach Wisłoujścia, czyli o drewnianej strażnicy, która początkowo znajdowała się w okolicach ujścia Wisły. W 1482 r. została wzniesiona murowana cylindryczna wieża, która także pełniła rolę latarni morskiej. W trakcie widowiska, mogliśmy zobaczyć ponownie błysk światła z jej szczytu.

W ciekawy i przystępny dla widza sposób zostały także omówione i zaprezentowane kolejne elementy fortyfikacyjne, które na przestrzeni wieków wybudowano na Wisłoujściu. Wśród nich był „Wieniec” – działobitnia wybudowana w latach 1562-1563. Ćwierć wieku później, w latach 1586-1602 umocnienia te otoczono czterobastionowym fortem na planie kwadratu. Był to tzw. „Fort Carré”, dzieło Antona van Obberghena i Hansa Schneidera z Lindau. Umocnienia uzupełniono dodatkowo dwoma szańcami ziemnymi, wybudowanymi na początku XVII w., tj. Szańcem Wschodnim i Szańcem Zachodnim.

W trakcie widowiska, widzowie mogli usłyszeć fragment utworu „A statek płynie”, nagranego przez trójmiejski zespół „Korba”. Kawałek pochodzi z płyty „Motywacje”, wydanej w 1987 r. Co ciekawe, teledysk do niego był kręcony również na terenie Twierdzy Wisłoujście.

Działania muzeum

Od 1974 r., Twierdza Wisłoujście znajduje się pod zarządem Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. Tak „Bitwę Morską – Tajemnice Twierdzy Wisłoujście”, komentował Michał Pietrzak, kierownik Działu Marketingu MHMG:
„Wydarzenie adresowane jest do wszystkich, którzy chcieli by dowiedzieć w atrakcyjny i przyjazny sposób czegoś więcej o historii Twierdzy Wisłoujście, ujścia Wisły w tym dzielnicy Nowy Port i Westerplatte. Widowisko kierujemy także do tych z Państwa, którzy od Muzeum Historycznego Miasta Gdańska oczekują więcej niż organizowanie tradycyjnych wystaw, o czym świadczy dobór narzędzi przekazu oraz pora spektaklu. Nigdy do tej pory nie zdecydowaliśmy na organizację tak dużego wydarzenia w nocy. Tym razem podejmujemy to wyzwanie. Pierwsza, tegoroczna odsłona Kina pod Wartownią nr 1 na Westerplatte pokazała, że w opinii gdańszczan te formy przekazywania wiedzy to równie ważny kierunek naszych działań. Reaktywacja „Bitwy Morskiej” wpisuje się w nową misję i wizję naszej Instytucji. Chcemy być ulubionym Muzeum gdańszczan a Twierdza, jako nadal skrywająca wiele tajemnic wizytówka turystyczna naszego miasta nadaje się do tego celu wyśmienicie. Mamy nadzieję, że wybór środków przekazu i nocnej pory spotęguje ilość emocji i wrażeń wśród licznie zebranej widowni”.

Twierdza Wisłoujście / Fot. Marcin Bałut

Twierdza Wisłoujście / Fot. Marcin Bałut

Całe wydarzenie „Bitwa Morska – Tajemnice Twierdzy Wisłoujście” można było oglądać na nabrzeżu w Nowym Porcie. Muzeum Historyczne Miasta Gdańska szacuje, że tegoroczną bitwę oglądało około 8 tysięcy widzów.

Tekst: Ewelina Flis